Τα Μεντουργιάνικα εκτείνονται κατά μήκος του Ζαχολίτικου ποταμού και νότια του Δερβενίου, σε ελάχιστη απόσταση απ' αυτό.

Στο ορεινό Χελυδόρι (Κούτος) και νότια του οικισμού, σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρων υπάρχει η ιστορική Μονή του Προφήτη Ηλία που κτίστηκε τον ΙΔ' αιώνα. Είναι μονή βασιλικού ρυθμού, η οποία αναστηλώθηκε μετά την κατάρρευσή της το έτος 1754 με άδεια των Τουρκικών αρχών (Χοτζέτι), η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα στο αρχείο της Μονής, στο οποίο επίσης φυλάσσεται σημαντική συλλογή Τουρκικών και Ελληνικών προεπαναστατικών εγγράφων. Μετόχι της Μονής (γυναικείας σήμερα) για τη χειμερινή διαμονή των μοναχών, λειτουργεί στα Μεντουργιάνικα, με τιμώμενο τον Αγ. Γεράσιμο.

Αξιόλογη ιστορικά είναι και η εκκλησία του Αγ. Νικολάου που κτίστηκε στον Κούτο, πριν το έτος 1798, από την οικογένεια Μαμωνά, η οποία ήλθε και εγκαταστάθηκε εδώ γύρω στα 1300 μ.Χ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού με τις αγιογραφίες του. Στον Κούτο υπάρχει ακόμα το ησυχαστήριο του Αγ. Ιωάννη, στο οποίο διαμένει μια μοναχή.

Ανεβαίνοντας ψηλά στα βουνά του, πολύ πριν φτάσουμε στο χωριό έχουμε ήδη μπεί μέσα σε υπέροχα δάση από πανύψηλα και υγιέστατα μαυρόπευκα και έλατα, ενώ το κλίμα είναι σαφώς πολύ πιο άγριο.

Μοναδική αίσθηση προσφέρει στον επισκέπτη αυτός ο τόπος, που αποτελεί έναν από τους πλουσιότερους και σπανιότερους βιότοπους της Πελοποννήσου.

Τα χρόνια έχουν περάσει, το μέρος έχει αλλάξει ριζικά, αλλά στα ανήλιαγα μονοπάτια του Σαραντάπηχου συνεχίζουν να φωλιάζουν πέρδικες, αγριόγατοι, μπούφοι, νυφίτσες, αλεπούδες, λαγοί, κουνάβια. Μοναδικά τα θέλγητρα της περιοχής για τον επισκέπτη, ιδιαίτερα την άνοιξη τα πολύτιμα και σπάνια λουλούδια που φυτρώνουν στα ξέφωτα του δάσους αναδύουν ένα μεθυστικό άρωμα από αγιόκλημα και αγριοτριανταφυλλιές.

Πολλές πηγές αναβλύζουν σ' αυτόν το μικρό παράδεισο, με σημαντικότερη αυτή που αναφαίνεται σαν κοίτη υπόγειου ποταμού κοντά στο μοναστήρι των Αποστόλων.
Το Σαραντάπηχο προπολεμικά έφτασε να γίνει το σπουδαιότερο θέρετρο της Ελλάδας, ισότιμο με αυτά της Ελβετίας, με πολυτελή ξενοδοχεία, αεροδρόμιο και αξιόλογο τουριστικό δίκτυο.

Σήμερα είναι ένα δυναμικό κεφαλοχώρι γεμάτο ζωή και όρεξη για πρόοδο και γενική βελτίωση των όρων ζωής. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία.

Τα παραγόμενα προϊόντα είναι η φημισμένη Κορινθιακή σταφίδα, τα επιτραπέζια σταφύλια, το λάδι, τα κεράσια, τα δαμάσκηνα, τα περίφημα Πυργιώτικα μήλα και οι λωτοί.

Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ο επιβλητικός Πύργος του Κορδή, ο οποίος ανήκει στο Δήμο Ευρωστίνης και πρόσφατα αναστηλώθηκε και αναπαλαιώθηκε διατηρώντας την αρχιτεκτονική της εποχής που κτίστηκε. Σύντομα στο ισόγειό του θα στεγαστεί το Ιστορικό και Λαογραφικό μουσείο του Δήμου.

Έχει πανέμορφες ακρογιαλιές. Όλα τα σπίτια, νεόκτιστα κατά κανόνα, είναι κτισμένα στη νότια πλευρά του παλαιού εθνικού δρόμου, ώστε να βλέπουν άνετα τη θάλασσα, αλλά και να βλέπουν και να καλλιεργούν τα πλούσια περιβόλια και κτήματά τους, που εκτείνονται σε μεγάλο βάθος από τη θάλασσα έως το λόφο Αυγό.

Το όνομά της σημαίνει πέρασμα λύκου (λύκου ποριά). Οι πρώτοι και οι περισσότεροι κάτοικοί της ήρθαν το 1865 από τη Ζάχολη και έφεραν μαζί τους τα ήθη και τα έθιμα και ασχολήθηκαν με τη γεωργία. Δούλεψαν σκληρά τον τόπο τους, τον αξιοποίησαν και ευπόρησαν.
Την αποκαλούν "πατρίδα των φυτωρίων", πολλά δενδρύλλιά της έχουν φυτευτεί σε ολόκληρη την επικράτεια, ενώ οι κάτοικοί της δίδαξαν την τέχνη του μπολιάσματος σε πολλά μέρη της χώρας μας.

Σημείο αναφοράς της Λυκοποριάς είναι ο φάρος της που διευκολύνει τη ναυσιπλοΐα από και προς τον Ισθμό της Κορίνθου.

Στο κέντρο του χωριού ορθώνεται η εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα, με αξιόλογο εσωτερικό διάκοσμο, χτισμένη το 1886.
Σ' αυτό το σημείο έπεσαν οι πρώτες βολές παρενόχλησης και καθυστέρησης των υπολειμμάτων της στρατιάς του Δράμαλη και έτσι δόθηκε χρόνος στους Ζαχολίτες υπό τον οπλαρχηγό Παν. Γεραρή να οχυρωθούν στα Μαύρα Λιθάρια και να διαλύσουν ολοσχερώς ό,τι είχε απομείνει από τον τουρκικό στρατό.

Ενδιαφέρον για τον επισκέπτη έχει και ο ναός του Αγ. Κωνσταντίνου, κτισμένος στον ομώνυμο λόφο το 1903. Αξίζει επίσης να δει ο επισκέπτης εκεί δίπλα το τεραστίων διαστάσεων μοντέρνο έργο του γλύπτη Βαρώτσου.

Άλλα δεκαπέντε χιλιόμετρα περίπου νοτιότερα βρίσκεται ο παλαιότερος οικισμός του ίδιου χωριού, σε υψόμετρο 850 μέτρων, ο οποίος αρχικά έφερε το όνομα Σκούπα (λατιν. Scopa= σάρωθρο).

Σημαντικό και διατηρητέο μνημείο είναι η υδατογέφυρα της Καλλιθέας, που βρίσκεται σε απόσταση 50 μέτρων από το ναό του Αγ. Χαραλάμπους, μήκους 116 μέτρων. Το έργο είναι κτίσμα του περασμένου αιώνα και εξυπηρετεί την άρδευση 2000 στρεμμάτων της περιοχής.
Ο ναός αυτός επικοινωνεί με τον επαρχιακό δρόμο Ροζενών - Εβροστίνης μέσω ενός γραφικού μονοπατιού. Στον επαρχιακό δρόμο κατασκευάστηκε πρόσφατα μεγαλοπρεπής είσοδος για το μονοπάτι καθώς και σκάλα που οδηγεί σε ένα από τα κρησφύγετα.

Τέλος, ο επισκέπτης αξίζει να επισκεφθεί το νερόμυλο και το ναό της Αγ. Παρασκευής με το εξαιρετικής τέχνης λιθόκτιστο καμπαναριό και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1838. Απέναντι από την εκκλησία βρίσκεται μικρή πλατεία όπου έχει τοποθετηθεί η προτομή του μεγάλου Νομοδιδασκάλου Γεωργίου Μπαλλή που καταγόταν από τη Ζάχολη.

Όλοι οι μετεπαναστατικοί Ζαχολίτες, όσοι απέμειναν μετά τη φυγή των περισσότερων προς την παραλιακή ζώνη, δημιούργησαν δύο κατοικίες. Το καλοκαίρι έμεναν στη Ζάχολη και τον χειμώνα κατέβαιναν με τα ζωντανά τους στα Ροζενά.

Τα Ροζενά είναι χωριό που σφύζει από ζωή και δεν γεροντοκρατείται. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια ελαιών, αμπέλων, λεμονιών, μουσμουλιών αλλά και με την καλλιέργεια οπωροκηπευτικών αφού μετέτρεψαν τις άγονες ξερικές πλευρές σε εύφορες ποτιστικές εκτάσεις. Στο κέντρο του χωριού και δυτικά δεσπόζει η μεγάλη εκκλησία Βυζαντινού ρυθμού της Υπαπαντής του Κυρίου, κτισμένη το 1928. Στο προαύλιο του ναού βρίσκεται επιβλητικό Ηρώο Πεσόντων.

Η Ευρωστίνη (Ζάχολη) υπήρξε η πρωτεύουσα του τέως Δήμου Ευρωστίνης και χαρακτηριζόταν ως η "μητρόπολη" της Δυτικής Κορινθίας. Σύμφωνα με τουρκικό κατάστιχο, προϋφίσταται του έτους 1500, το δε κάστρο της ονομαστικά μνημονεύεται ότι κατέπεσε με το μεγάλο σεισμό του 1402.

H σημερινή Ζάχολη, κατά την επικρατέστερη άποψη, ταυτίζεται με τη Φελλόη, η οποία, κατά την περιγραφή του Παυσανία, "Αφθόνω καταρρείται τω ύδατι" και απέχει 40 στάδια από την Αρχαία Αίγειρα. Έχει υψόμετρο 700 μέτρα και απέχει 14 χλμ. από το Δερβένι και 70 χλμ. από την Κόρινθο. Η Ζάχολη βρίσκεται Β.Δ. του όρους Χελυδορέα (Μαύρο Όρος) ύψους 1759 μ. και ανατολικά του οροπεδίου Ευρωστίνης, μέσα σε μία εύφορη κοιλάδα. Είναι ένα από τα ωραιότερα ορεινά χωριά.

Πλούσια και κάθε είδους βλάστηση καλύπτει ολόκληρη την περιοχή. Τα πλατάνια και οι καρυδιές στις όχθες των ρεμάτων, οι κερασιές, οι μηλιές, οι λωτιές, οι δαμασκηνιές και οι φουντουκιές δίνουν ένα απαράμιλλου κάλλους τοπίο που παρουσιάζει κάθε εποχή και διαφορετική εικόνα. Τα πολλά και γάργαρα νερά που ξεχύνονται από τις εντυπωσιακές, πέτρινες, παραδοσιακές βρύσες ή κυλάνε στα αυλάκια και στα ρέματα προσφέρουν στον επισκέπτη ένα ανεπανάληπτο θέαμα.

Τη Ζάχολη διασχίζει στο μέσο ο Ζαχολίτικος ποταμός, όπου σε ένα τμήμα του μήκους 600 μέτρων έχουν γίνει έργα ανάπλασης. Το ρέμα αυτό είναι ένας ειδυλλιακός χώρος περιπάτου που ο καθένας μπορεί να αισθανθεί και να νοιώσει το μεγαλείο της φύσης.
Η γεωργική παραγωγή της είναι πλούσια. Παράγει κεράσια, μήλα, λωτούς, δαμάσκηνα, αχλάδια, ιδιαίτερα νόστιμες ντομάτες και τέλος τα φημισμένα και βραβευμένα "Ζαχολίτικα φασόλια".

Η Ζάχολη έχει μεγάλη προσφορά στον αγώνα του έθνους κατά την επανάσταση του 1821. Ανέδειξε δύο σπουδαίους οπλαρχηγούς, τον Παναγιωτάκη Γεραρή και τον Χρήστο Ζίνη ή Ζαχολίτη.

Τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Ζάχολης είναι:
Ο Αγ. Γεώργιος Ζάχολης. Ο ναός αυτός έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο, και συνδέεται στενά με τους αγώνες του έθνους κατά την επανάσταση του 1821. Είναι προεπαναστικό κτίσμα, το οποίο κτίσθηκε πάνω στα ερείπια προϋπάρχοντος ναού, που αναφέρεται στα Βενετικά αρχεία από το 1696.
Έχει πραγματοποιηθεί στο ναό αυτό δύο φορές πολεμικό συμβούλιο υπό την προεδρία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Είναι ένα από τα σπάνια μνημεία της Χριστιανοσύνης από άποψης ρυθμού και αρχιτεκτονικής με τους δέκα επτά τρούλους. Έχει κτισθεί επί Τουρκοκρατίας σε διάστημα 39 ημερών μετά από χορήγηση 40 ημερών προθεσμίας από την Τουρκική Διοίκηση.

Το 1991 κατέρρευσε ο κεντρικός τρούλος και ένα μέρος της στέγης του ναού και αναστηλώθηκε το 1993. Στο προαύλιο του ναού βρίσκεται ο τάφος και η προτομή του Ζαχολίτη οπλαρχηγού της επανάστασης του '21 Παναγιωτάκη Γεραρή.

Το ξωκλήσι της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας. Είναι κτισμένο στο κοίλωμα πελώριου βράχου, βόρεια της Ζάχολης, ύψους 40 μέτρων.
Χτίστηκε την εποχή του μεγάλου διωγμού των κλεφτών για να χρησιμοποιηθεί για καταφύγιο, γι' αυτό ονομάστηκε "Καταφυγιώτισσα" και δίπλα της σκάφτηκαν σπηλιές και λαγούμια για να κρύβονται οι κλέφτες και οι ντόπιοι Ζαχολίτες την ώρα του κατατρεγμού. Η εποχή που χτίστηκε το ξωκλήσι αυτό είναι η προεπαναστατική περίοδος.

Ο ναός αυτός επικοινωνεί με τον επαρχιακό δρόμο Ροζενών - Εβροστίνης μέσω ενός γραφικού μονοπατιού. Στον επαρχιακό δρόμο κατασκευάστηκε πρόσφατα μεγαλοπρεπής είσοδος για το μονοπάτι καθώς και σκάλα που οδηγεί σε ένα από τα κρησφύγετα.

Τέλος, ο επισκέπτης αξίζει να επισκεφθεί το νερόμυλο και το ναό της Αγ. Παρασκευής με το εξαιρετικής τέχνης λιθόκτιστο καμπαναριό και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1838. Απέναντι από την εκκλησία βρίσκεται μικρή πλατεία όπου έχει τοποθετηθεί η προτομή του μεγάλου Νομοδιδασκάλου Γεωργίου Μπαλλή που καταγόταν από τη Ζάχολη.

Το όνομά του το οφείλει ο οικισμός σε ομώνυμη τοποθεσία στην οποία σώζονται ερείπια οικήματος μάλλον Μυκηναικής περιόδου.
Το παλιότερο όνομά του ήταν Λούζι. Στα νότια του χωριού είναι χτισμένος ο ναός των Αγίων Θεοδώρων του 1817.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια σταφιδάμπελων, αμυγδαλιών, ελιών. Νότια και κοντά στον οικισμό έχει κατασκευάσει ο Σύλλογος "Μέγας Βασίλειος" σύγχρονες κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις για παραθερισμό των παιδιών.

Το όνομά της η κωμόπολη το πήρε από τη στενότητα της θέσεως ανάμεσα στο βουνό και την παραλία. Η λέξη (derven= στενό πέρασμα) είναι τούρκικη, αλλά έχει πολιτογραφηθεί και προσαρμοστεί στο τυπικό της νεοελληνικής.